Robert James Fischer 1943-2008

fotka wzięta stąd:

Robert James Fischer urodził się 9 marca 1943 roku. Gdy miał sześć lat nauczył się grać w szachy. Jego mama szybko zauważyła, że szachy pochłonęły syna bez reszty i napisała do gazety prosząc o pomoc, o podanie kontaktu z ludźmi, którzy zajęliby się fachowo jej Bobbym. Gazeta pomogła. Fischer zagrał w symultanie, po czym trafił do klubu szachowego w Brooklynie.

W wieku czternastu lat został mistrzem Stanów Zjednoczonych, przy okazji zdobywając prawo gry w turnieju międzystrefowym w Portorożu w 1958 roku. Tam podzielił miejsce V-VI i zakwalifikował się do turnieju pretendentów. Został arcymistrzem. W wieku szesnastu lat rzucił szkołę twierdząc, że w szkole niczego nie można nauczyć się o szachach. Nauczył się za to sześciu języków, w tym rosyjskiego, serbsko-chorwackiego i hiszpańskiego, aby czytać najlepszą literaturę szachową. Osiem razy uczestniczył w mistrzostwach USA, za każdym razem zwyciężając. W mistrzostwach na przełomie 1963/64 wygrał wszystkie jedenaście partii! W meczach pretendentów w 1971 roku pokonał Tajmanowa (6 partii – 6 zwycięstw), Larsena (identyczny wynik) i byłego mistrza świata, Petrosjana (5 zwycięstw, remis i porażka). W finale rozegranym w 1972 roku w Reykjaviku zwyciężył Borysa Spasskiego (7 wygranych, 3 porażki, 11 remisów). Został mistrzem świata. Nigdy nie bronił tytułu.

Fischer grał znakomicie, siła jego gry była ogromna. W karierze kierował się swoimi zasadami, w związku z czym ma na koncie mnóstwo afer. Zerwał mecz z Reshevskym, wycofał się z turnieju międzystrefowego mając zwycięstwo w kieszeni, nie stanął do meczu w obronie tytułu z Anatolijem Karpowem. Czasami przyczyną takiej postawy Fischera było niedopełnienie przez organizatorów ustalonych warunków lub zmiana regulaminu w trakcie zawodów. W 1975 roku FIDE nie zgodziła się na warunki Fischera w finale mistrzostw świata. Z drugiej strony Bobby w meczu ZSRR – Reszta Świata ustąpił miejsce na pierwszej szachownicy Larsenowi, a turniej w Hawanie rozegrał przez telegraf, bowiem nie dostał wizy wyjazdowej z USA.

Miał ogromne wymagania, był utrapieniem organizatorów. Przeszkadzało mu złe oświetlenie. Przed partią stawiał na szachownicy długopis i żądał, aby na desce nie było cienia. Dawał jednak z siebie wszystko i cudownie grał. Nie zapisał się w historii jako wielki teoretyk. On kochał grę. I zrobił dla szachów mnóstwo dobrego. Przyciągnął uwagę mediów (mecz ze Spasskim w 1972 roku cieszył się niesłychanym zainteresowaniem, był postrzegany nawet jako pojedynek Wolnego Świata z Imperium Zła). Zmusił organizatorów do zapewnienia zawodnikom godziwych warunków, w tym płacowych. Sprofesjonalizował szachy. Wiedział, czego chce. Wiedział, co jest dobre dla niego, a po latach, zawsze z mniejszym lub większym opóźnieniem inni przekonywali się, że to, co dobre dla Fischera, w najlepszy sposób służy szachom.

Robert Fischer został mistrzem świata w 1972 roku. Nie zagrał meczu w obronie tytułu i w 1975 roku mistrzem świata został Anatolij Karpow. Jednakże od 1972 roku nikt w oficjalnej partii nie pokonał Fischera, jakkolwiek Fischer także z nikim nie wygrał. W 1992 roku pokonał w meczu uznawanym za rewanż za mistrzostwa świata Spasskiego. Za to, że Fischer grał w Belgradzie (została tam rozegrana część meczu ze Spasskim) został skazany przez sąd w USA, bowiem wtedy na Jugosławię były nałożone sankcje ONZ. Nigdy nie wrócił do swojego kraju, a ostatnim miejscem, w którym mieszkał była Islandia.

On, Bobby Fischer, nie grał oficjalnie od trzydziestu sześciu lat, ale w głowie miał to, co miał. Ja chciałbym, aby on zagrał, ale on nie chciał. Po prostu lepiej było mu z tym, że nie gra. A może jednak nie? Może tęsknił do tego aby usiąść przy desce, postawić pionka na e4, nacisnąć zegar, dokonać zapisu posunięcia na blankiecie, przyjąć posunięcie przeciwnika i tak przez parę godzin pracować w milczeniu na zwycięstwo, pracować po to, by zdobyć punkt, bo to właśnie Robert Fischer ukochał w szachach najbardziej: zdobyć punkt. Powiedział o tym w wywiadzie i ja go rozumiem.

***

Kiedyś, chyba to było w klubie na Manhattanie, Bobby Fischer gadał sobie z kumplami i powiada tak: – Białymi nie przegram z nikim. Chyba, że z Bogiem. Ale zaraz. Zacząłbym tak. Bóg może odpowiedzieć tak, wtedy ja pójdę tędy… – I tak wszedł w ten swój świat (a być może jest to człowiek, który najgłębiej ze wszystkich wszedł w świat szachów) i liczył i ustawiał pozycje… W końcu powiedział: – No, z Bogiem białymi co najmniej bym zremisował.

*Robert James Fischer zmarł 17 stycznia 2008 roku w szpitalu w Reykjaviku.