Wracam do Veyne'a

Jedną notkę o książce Veyne'a już poświęciłem. Zjechałem tam autora za to, że o św. Pawle nie dopisał tego, co trzeba było napisać dla rzetelności. A tak w ogóle to książka, którą już przeczytałem po całości, jest świetna. Veyne prowadzi dwa główne wątki - jeden historyczny, a drugi taki więcej multidyscyplinarny, dotyczący fenomenu religii. Ładnie to wszystko przeplata i zgrabnie przeskakuje od Konstantyna do rozważań na temat np. wyższości chrystianizmu nad pogaństwem. To bardzo ciekawy wątek, o tej wyższości. Veyne pisze:

W ciągu wieków niewiele było takich religii (a może nie było żadnej), która by doznała takiego duchowego i intelektualnego wzbogacenia się jak chrześcijaństwo.

I dalej idzie ten piękny tekst:

Żeby dać wyobrażenie o przepaści oddzielającej go [chrystianizm] od pogaństwa, niech wolno mi będzie sięgnąć do przykładu trywialnego, podrzędnego, niegodnego tak ważkiego tematu jak nasz: kobieta z ludu może pójść do Matki Boskiej, aby zwierzyć się jej ze swych rodzinnych czy małżeńskich nieszczęść. Gdyby opowiedziała o nich Herze czy Afrodycie, bogini zaczęłaby się zastanawiać, co też strzeliło tej biednej owieczce d głowy, by przyjść do niej ze sprawami, z którymi nie wiadomo, co począć.

Właściwie cała ta moja notka składa się z cytatów, ale co tam - na razie robienie notek z cytatów nie jest zabronione. Jedziemy dalej:

Wiara to pewne zjawisko, którego przyczyny nam umykają. Nie może być ona przedmiotem decyzji, nie może odwoływać się do żadnego dowodu, którym zresztą w ogóle się nie przejmuje. Ktoś inteligentny i wrażliwy wierzy, ktoś inny, także inteligentny i wrażliwy, nie wierzy (i powinien powstrzymać się od czynienia zarzutów wierzącemu: "nie indaguje się człowieka wzruszonego", mawiał Rene Char). Nie umiemy wyjaśnić powodu tej różnicy i dlatego używany terminu: wiara. (...) Wiara przekonuje przekonanych, Bóg jest kimś konkretnym dla serc wierzących. Żeby sparafrazować Alaina Besançona: Abraham, święty Jan czy Mahomet nie wiedzą, lecz wierzą, Lenin natomiast wierzy, że wie.

Przy tym wszystkim trzeba pamiętać, że Veyne jest, jak sam o sobie pisze, niedowiarkiem :-))

Na koniec powiem, że książka trafiła do mnie zupełnie przypadkiem, czyli, jak to mówią - był to zbieg okoliczności. Ale to można wyjaśnić naukowo :-)) Oto, co na temat zbiegów okoliczności w książce Kosmiczna wygrana pisze Paul Davies:

Na ogół trzymanie się tego, co proste i oczywiste, jest najlepszą strategią, ale istnieje jedna taka dziedzina, w której nawet niezwykłe zbiegi okoliczności mogą stać się częścią pełnoprawnego wyjaśnienia naukowego - a tą dziedziną jest życie.