Superżółw

Jest taki film w Necie: Expelled no intelligence allowed. Narratorem jest Ben Stein, taki aktor. Jak zobaczyłem Bena Steina, to myślałem, że on zagrał w serialu Prawnicy z Miasta Aniołów, ale sprawdziłem, no i okazało się, że w serialu Stein nie grał, a pomyliłem go z Michaelem Tuckerem.

Mówiąc w skrócie Expelled no intelligence allowed opowiada o tym, jak to zwolennicy teorii inteligentnego projektu są uznawani przez "poważnych naukowców" za idiotów i jak "poważni naukowcy" robią wszystko, aby cała publiczność zwolenników teorii inteligentnego projektu miała za idiotów. Jest w filmie fajna scena, kiedy Ben Stein, nasłuchawszy się wcześniej od "poważnych naukowców" o tym, że cała ta gadka o stworzeniu świata, w tym życia, przez Boga, to jedna wielka bzdura, przychodzi do samego Richarda Dawkinsa. Stein z Dawkinsem prowadzą gadułę i Stein prosi Dawkinsa, żeby ten powiedział, na ile procent, jego zdaniem, Bóg nie istnieje:

Dawkins: - Trudno powiedzieć, ale około 99 procent.
Stein: - A skąd pan wie, że 99, a nie 97?
Dawkins: - Nie wiem, proszę mnie o to nie pytać. Trudno to określić. To jest po prostu bardzo nieprawdopodobne.
Stein: - Ale nie może pan podać dokładnej liczby?
Dawkins: - Oczywiście, że nie.
Stein: - Może być więc i 49 procent?
Dawkins: - Nie wiem... dla mnie to mało prawdopodobne. Więcej niż 50.
Stein: - Skąd ta pewność?
Dawkins: - Nie wiem, takie zajmuję stanowisko w książce.
Stein: - Kto więc stworzył niebo i ziemię?
Dawkins: - Dlaczego pyta pan "kto"? Widzi pan - natychmiast pyta pan: "kto?".
Stein: - Co wobec tego stworzyło?
Dawkins: - Cóż, to był bardzo wolny proces.
Stein: - A kiedy to się zaczęło?
Dawkins: - Nikt ni wie, kiedy to się zaczęło. Znamy tylko sposób, w jaki to się zaczęło. Znamy procesy, które życie zapoczątkowały.
Stein: - A jakie one były?
Dawkins: - Dotyczyło to pochodzenia samopodzielnej molekuły.
Stein: - A w jaki sposób to się dokonywało?
Dawkins: - Mówiłem już panu, że nie wiem.
Stein: - Nie ma pan pojęcia?
Dawkins: - Nie, nikt nie ma.
Stein: - A gdyby okazało się, że inteligentny proces wiele wyjaśnia w kwestiach genetyki czy ewolucji?
Dawkins: - Cóż, mogłoby tak być, gdyby wcześniej gdzieś we wszechświecie cywilizacja biorąca początek z darwinowskiej ewolucji nauczyła się skomplikowanej technologii i stworzyła formy życia. Mogliby wtedy zasiać je na naszej planecie. To jest bardzo prawdopodobne. Myślę nawet, że można by to udowodnić. Wchodząc w szczegóły biochemii czy biologii molekularnej możemy odnaleźć ślady "inteligentnego projektanta".

Dalej Dawkins mówi, że taka istota, która umie stwarzać jakieś tam formy życia, też przecież usiałaby jakoś powstać, więc w sumie sprawy to nie wyjaśnia - w ostatecznym rozrachunku Dawkins inteligentnego projektanta nie uznaje.

Mnie najbardziej podoba się to, że Dawkins w minutę zjechał z 99% do ponad 50% i żałuję, że Stein nie zapytał, w jaki sposób liczy się prawdopodobieństwo istnienia Pana Boga :-))

***


W książce Kosmiczna wygrana Paul Davies pisze, że jeśli ktoś chce wyjaśnić początek istnienia wszechświata, a jednocześnie uniknąć problemu z mnożeniem w nieskończoność przyczyn, czyli chce przerwać nieskończony łańcuch żółwi stojących jeden na drugim, to musi wynaleźć jakiegoś superżółwia, tego na samym spodzie, który lewituje sam z siebie i nie potrzebuje już żadnej podpórki:

Fotka z: Paul Davies. Kosmiczna wygrana. Prószyński i S-ka. Warszawa 2008. s. 238.

Davies pisze:

Problem w tym, że to, co jest superżółwiem dla jednego, może być śmiechu warte dla kogoś innego. Uczeni marzący o teorii wszystkiego bez swobodnych parametrów z największą przyjemnością uznają równania takiej teorii (na przykład M-teorii) za swojego lewitującego superżółwia. To jest ich punkt wyjścia. Równanie to należy przyjąć za "dane" i wykorzystać je jako niewymagające wytłumaczenia fundamenty, na których buduje się wyjaśnienie całego fizycznego istnienia. Zwolennicy multiwszechświata (z wyjątkiem może Tegmarka) za swojego superżółwia uznają pakiet cudów zawierający mechanizm generowania wszechświatów, mechanikę kwantową, teorię względności i wiele innych technicznych założeń. Monoteistyczni teologowie w roli superżółwia obsadzają Boga. Wszystkie trzy obozy tak samo szydzą z superżółwi swoich oponentów. Nie można jednak oczekiwać sensownego rozstrzygnięcia tego sporu, ponieważ koniec końców ten czy inny superżółw musi zostać przyjęty na wiarę (a przynajmniej tymczasowo zaakceptowany jako hipoteza robocza), a decyzja, którego wybrać, w sposób nieunikniony będzie odzwierciedleniem kulturowych uprzedzeń wyznawcy.

W tym fragmencie najbardziej podoba się mi się ten pakiet cudów zawierający mechanizm generowania wszechświatów, mechanikę kwantową, teorię względności i wiele innych technicznych założeń, natomiast najważniejszym twierdzeniem jest twierdzenie, że tak czy siak coś trzeba przyjąć na wiarę. Faktu tego nie zmieni nawet to, o czym parę dni temu gdzieś napisałem, że teiści argumentują niejako do tyłu, mówiąc, że Bóg stworzył świat, natomiast "racjonaliści" argumentują do przodu, utrzymując, że co prawda dzisiaj czegoś tam nie wiemy, ale kiedyś się dowiemy.

Oczywiście mogę się mylić, ale wydaje mi się, że o ile teiści nie mają kłopotu z uznaniem twierdzenia Daviesa, że tak czy owak jakiegoś superżółwia trzeba przyjąć na wiarę, o tyle "racjonaliśći" z twierdzeniem tym zgodzić się nie mogą. Pytanie brzmi: dlaczego nie mogą?